Amortyzacja liniowa – na czym polega?

Amortyzacja liniowa to jeden ze sposobów amortyzacji, który zakłada, iż środek trwały zużywany jest w równomiernym tempie przez cały okres użytkowania.

Czym w ogóle jest amortyzacja?

Amortyzacja to nic innego wyrażone w pieniądzu zużycie składników majątku. Polega więc na systematycznym uwzględnianiu w kosztach odpowiednio wyliczonej kwoty przez ustalony okres, aż do całkowitego odliczenia jego wartości.

Odpisów amortyzacyjnych możemy dokonywać w jednym z następujących terminów:

• w ratach co miesiąc
• w ratach co kwartał
• jednorazowo na koniec roku podatkowego

Metody amortyzacji

Wyróżniamy 3 główne metody amortyzacji:

• Pierwszą – Metodę Liniową, którą z kolei możemy podzielić na:
  -Indywidualną
  -Przyspieszoną
• Drugą – Metodę degresywną
• Trzecią – Metodę jednorazową

Metoda liniowa

Amortyzacja liniowa polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej pomnożonej przez roczną stawkę określoną w Wykazie Stawek Amortyzacyjnych. Wykaz ten znajdziemy w załączniku do UPDoF >

Wzór obliczenia więc odpisu amortyzacyjnego liczonego metodą liniową będzie więc wynosił:

ROCZNY ODPIS AMORTYZACYJNY= WARTOŚĆ POCZĄTKOWA x ROCZNA STAWKA

Wysokość odpisu amortyzacyjnego na przykładzie

Zakupiono Maszynę służącą dla przemysłu surowców mineralnych za 60 000 zł netto, koszt jej transportu wyniósł 1000 zł netto. Jej montaż kosztował nas dodatkowe 5000 zł netto. Jakie więc czynności należy wykonać, by obliczyć wysokość odpisu amortyzacyjnego?

Po pierwsze – ustalamy wartość początkową środka trwałego.
Wiemy już, że w przypadku zakupu środka trwałego za wartość początkową uznajemy cenę zakupu – czyli nasze 60 000 zł . Ale to nie wszystko powiększamy ją o koszty związane z zakupem. W naszym przykładzie o transport i montaż, czyli o dodatkowe 6 000 zł. A co z VAT-em? Jeżeli nie jesteśmy Vatowcami, to również doliczamy go do wartości początkowej. Załóżmy jednak, że w naszym przykładzie mamy prawo odliczyć VAT, więc wartość tę pomijamy. Masza wartość początkowa wyniesie więc 66 000 zł.

Po drugie – ustalamy roczną stawkę amortyzacyjną.
Sprawdzamy więc w owym załączniku do UPoF, jaką stawkę powinniśmy zastosować. Maszyny dla przemysłu surowców mineralnych zostały sklasyfikowane pod poz. 4 i symbolem KŚT: 54. Dla niej właściwą stawką jaką wymienia, jest stawka 14%.

Po trzecie – obliczamy wysokość rocznego odpisu amortyzacyjnego
Nasz roczny odpis wyniesie więc : 66 000 x 14% = 9 240 zł
Jeżeli zdecydowaliśmy się na roczny odpis i przy założeniu, że środek ten będzie używany przez cały obecny rok podatkowy, to na tym wyniku zaprzestamy dalszych wyliczeń. Natomiast, jeżeli wybraliśmy miesięczny okres odliczeń rat, musimy wyliczyć jeszcze wielkość owej raty.

Po czwarte – obliczamy miesięczny odpis amortyzacyjny
W tym celu roczny odpis amortyzacyjny dzielimy przez 12 miesięcy roku, czyli:
9 240 zł / 12 = 770 zł
770 zł to nasza stała rata i tyle maksymalnie zaliczymy co miesiąc w koszty uzyskania przychodów.

Podwyższenie stawki amortyzacyjnej

Ustawa o podatku dochodowym daje możliwość w pewnych przypadkach w niej wymienionych do podwyższenia stawki amortyzacyjnej. Natomiast obniżać jej wysokość można bez żadnych warunków.

Podwyższenie stawki amortyzacyjnej polega na zastosowaniu dodatkowego współczynnika. Można go jednak zastosować tylko dla określonego rodzaju środka trwałego i to przy wystąpieniu przesłanki do jej zastosowania. Należy mieć również na uwadze fakt, że będziemy je mogli zastosować w ściśle określonych przez ustaw momentach.

Jakie to więc będą środki i przesłanki – przedstawia to poniższa tabela:

Istnieje jeszcze jedna możliwość zastosowania podwyższonych stawek. Mamy na myśli sytuację, gdy środki trwałe używane są w zakładzie podatnika, który położony jest na terenie gminy. Chodzi o gminy o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym. Również w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną, których wykaz na podstawie odrębnych przepisów ustala Rada Ministrów. Wówczas stawki podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych możemy podwyższyć przy zastosowaniu współczynników nie wyższych jednak niż 3,0. Jeżeli w trakcie roku podatkowego okaże się, że gmina ta zostanie wyłączona z owego wykazu lub podatnik przestanie mieć siedzibę jej terenie gminy – podatnik może stosować do końca tego roku podwyższone stawki amortyzacyjne.

Podwyższenie stawki amortyzacyjnej na przykładzie

Firma transportowa posiada samochód ciężarowy o wartości 150 000 zł, używany dotychczas wyłącznie do transportu drogowego. Od 10 czerwca 2020 r. firma będzie świadczyła stałą usługę przewozu drzewa – praca w terenie leśnym. Należy więc uznać, iż zaszła przesłanka do podwyższenia stawki, bowiem środek ten będzie wymagał szczególnej sprawności technicznej. Dlatego też, od lipca 2020 będzie można zastosować podwyższoną stawkę amortyzacyjną.

Do maja 2020 dotychczasowy miesięczny odpis amortyzacyjny wyniósł więc:
(150 000 x 20%)/12 = 2 500 zł

Po podwyższeniu stawki o współczynnik zgodnie z tabelą wyżej o wielkości 1,4, od miesiąca lipca zastosowujemy stawkę w wysokości 20% x 1,4 = 28%

Nasz odpis miesięczny wynosi więc: (150 000 x 28%)/12 = 3 500 zł.

Zyskamy więc tym samym odpis większy o 1000 zł miesięcznie.

Podwyższenie stawki amortyzacyjnej – o czym należy pamiętać?

Jeżeli zdecydujemy się na podwyższenie używanej stawki, należy mieć na uwadze, że to na nas, jako na podatniku będzie spoczywał ciężar udowodnienia, że:

• pogorszenie warunków naprawdę nastąpiło
• lub też, że środek ten wykorzystujemy bardziej intensywniej od przeciętnego używania.

Pamiętajmy też, że jeżeli ustaną owe przesłanki, powinniśmy wrócić do stosowania wyłącznie stawek wymienionych w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Jednak dopiero od miesiąca następującego po miesiącu, w którym ustały te przesłanki. Natomiast w przypadku maszyn i urządzeń zaliczanych do grupy 4-6 i 8 KŚT, powrót do „normalnego” naliczania może nastąpić dopiero od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego po roku, w którym podjęta została decyzja o obniżeniu tej stawki.

Amortyzacja liniowa z indywidualnymi stawkami

Metoda indywidualna może być zastosowana wyłącznie do środków trwałych używanych lub ulepszonych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika. Za wyjątkiem jednak transportu morskiego w budowie. Dla nich ustawa dokładnie precyzuje okres ich amortyzacji, który nie może być krótszy niż:

Środki trwałe zaliczane do grupy 3-6 i 8 oraz w przypadku środków transportu – uznajemy za używane, jeżeli udowodnimy, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej 6 miesięcy. Natomiast dla uznania ich za ulepszone – podatnik musi przed wprowadzeniem do ewidencji ponieść wydatki na ich ulepszenie. Muszą one stanowić co najmniej 20% wartość początkowej.

Natomiast w przypadku budynków i budowli, aby uznać je za używane podatnik musi wykazać, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy.

A co w przypadku ulepszenia? Jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji – wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

W przypadku inwestycji w obcych budynkach lub budowlach okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat.

Zastosowanie indywidualnej stawki amortyzacyjnej

Podejmując decyzję o zastosowaniu indywidualnej stawki amortyzacyjnej, podatnik sam ustala sobie właściwą stawkę dla poszczególnych środków trwałych. Biorąc pod uwagę wymienione przez ustawę maksymalny okres amortyzacji, maksymalną indywidualną stawkę wyliczymy więc dzieląc 100% przez owy okres, ale w ujęciu lat.

I tak dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT, których wartość początkowa nie przekroczy 25 000 zł – okres minimalny amortyzacji wynosi 24 miesiące, czyli 2 lata. Zatem maksymalna indywidualna roczna stawka amortyzacji wyniesie w tym przypadku wyniesie więc – 50 % (100%/2lata)

Dla pozostałych kategorii środków będzie to więc odpowiednio:
– środki trwałe zaliczone do grupy 3-6 i 8 KŚT, gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25.000 zł i nie przekracza 50.000 zł , a ich okres amortyzacji wynosi 36 m-cy – 33,33% (100%/3 lata)
– środki trwałe zaliczone do grupy 3-6 i 8 KŚT – w pozostałych przypadkach o 60 miesięcznym okresie amortyzacji – 20 % (100%/5 lat)
– oraz środki transportu, w tym samochody osobowe – 30 m-cy – 40 % (100%/2,5 lat)
– budynki (lokale) i budowle – wymienionych w KŚT 103 i 109 Klasyfikacji, trwale związanych z gruntem, kioski towarowe o kubaturze poniżej 500 m3, domki kempingowe i budynki zastępcze – 36 m-cy – 33,33% (100%/3 lata)
– inne budynki (lokale) i budowle – 10 lat – 10% (100%/10 lat )
– budynki (lokale) niemieszkalne – od 40 do 10 lat – od 2,5 % (100%/40 lat) do 10% (100/10 lat).

Przykład

W maju 2020 r. kupiliśmy budynek niemieszkalny w celu wykonywania w nim swojej działalności gospodarczej. Budynek ten był wcześniej używany przez 20 lat. Minimalny okres amortyzacji w tym przypadku będzie wynosił 20 lat (40 – 20). Stawka amortyzacyjna powinna wynieść 5 % (100%/ 20 lat).