W celu naliczania podwyższonych kosztów autorskich w pierwszej kolejności należy przejść do zakładki: Płace >…
50% koszty uzyskania przychodów — jak liczyć i kiedy można je stosować? Powrót
2024-01-17
50% koszty uzyskania przychodów to instytucja brzmiąca niezwykle kusząco (w praktyce pozwala przecież zapłacić niższy podatek), która dotyczy jednak tylko bardzo specyficznej, wymienionej w Ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), grupy przychodów.
Powiedzieć należy przy tym, że wśród grupy tej nie ma żadnych przychodów uzyskiwanych z pozarolniczej działalności gospodarczej, co oznacza, że kosztów tych nie mogą zastosować przedsiębiorcy. Również jednak nie każdy, kto wykonuje pracę na podstawie umowy o pracę czy umów cywilnoprawnych może cieszyć się taką preferencją i związanym z tym wyższym wynagrodzeniem „na rękę”.
Kogo więc dotyczą 50% koszty uzyskania przychodów? Kiedy można je stosować i jak je wyliczać? O tym w niniejszym artykule.
Kogo dotyczą 50% koszty uzyskania przychodów?
50% koszty uzyskania przychodów nazywane są często również autorskimi kosztami uzyskania przychodu. Faktycznie dotyczą one bowiem przede wszystkim zawodów twórczych, czyli takich, które polegają na wytwarzaniu pewnych dóbr, podlegających pod prawa autorskie oraz prawa pokrewne. Przyjrzyjmy się jednak dokładniej zapisom ustawowym.
W artykule 22 ustępie 9 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) zawarte są następujące przypadki, w których można zastosować 50% koszty uzyskania przychodów.
Dotyczą one przychodów z:
- Tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego;
- Tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego (opłata otrzymana w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną);
- Tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych lub rozporządzania tymi prawami, w tym z:
- działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
- działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
- produkcji audialnej i audiowizualnej;
- działalności publicystycznej;
- działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
- działalności konserwatorskiej;
- prawa zależnego do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
- działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.
Kiedy można stosować 50% koszty uzyskania przychodów?
Na wstępnie powiedziane zostało już, że 50% koszty uzyskania przychodów nie dotyczą przedsiębiorców. To prawda.
Kiedy więc można je stosować? Przy działalności twórczej (spełniającej wyszczególnione wyżej kryteria) wykonywanej na podstawie:
- Umowy o pracę;
- Umowy zlecenia;
- Umowy o dzieło;
- Innej umowy o podobnym charakterze (takiej jak np. wspomniana umowa licencyjna).
Podkreślenia wymaga jedynie, że o zastosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodów powinno się odpowiednio zawnioskować, wystosowując do pracodawcy (lub zleceniodawcy) wypełniony właściwie druk PIT-2.
Powiedzieć trzeba również, że 50% koszty uzyskania przychodów dotyczą tylko tej części umowy o pracę, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, która faktycznie spełnia ustawowe przesłanki. Część wynagrodzenia pracownika (bądź zleceniobiorcy), która przysługuje mu więc za wykonanie obowiązków pracowniczych, które nie mają charakteru twórczego, nie może korzystać z podwyższonych kosztów podatkowych.
Dodatkowo pracodawca, który zdecyduje się na wprowadzenie w swoim zakładzie pracy 50% kosztów uzyskania przychodów, zobowiązany jest do prowadzenia dodatkowej, odpowiedniej dokumentacji z tym związanej. Dokumentacja ta potwierdzać ma przekazanie utworów o określonej specyfice lub też ewidencjonować czas pracy o charakterze twórczym.
Limit stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów
Ustawa zawiera przy tym bardzo ważne wyłączenie, w przypadku którego podwyższonych kosztów uzyskania przychodów nie można zastosować. Wyłączenie to dotyczy sytuacji, w której łączne koszty uzyskania przychodów danego podatnika przekroczyłyby kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (a więc w 2023 roku była to kwota 120 000 zł).
Pamiętać przy tym należy, że w wartości tej mieszczą się również inne ulgi podatkowe (np. ulga dla rodzin 4+).
Ważne!
W 2024 r. progi podatkowe nie zmieniły się – pozostają na tym samym poziomie co w 2023 r. Jeśli obliczasz podatek dochodowy 2023, poniżej znajdziesz aktualne stawki: dochody do kwoty 120 000 są objęte stawką w wysokości 12%; dochody przekraczające 120 000 zł są objęte stawką 32%.
Jak liczyć 50% koszty uzyskania przychodów?
50% koszty uzyskania przychodów, które tu analizujemy to w gruncie rzeczy koszty fikcyjne. Są one fikcyjne w tym sensie, że nie trzeba ich w żaden sposób pokazywać, udowadniać czy argumentować.
Jeżeli znajdujemy się więc w sytuacji, w której zgodnie z ustawą koszty te możemy zastosować, po prostu przyjmujemy, że wynoszą one połowę uzyskanych przez podatnika przychodów.
Pamiętać należy jedynie, że jeżeli koszty te stosowane są z tytułu korzystania przez twórcę z praw autorskich lub praw pokrewnych bądź też rozporządzania tymi prawami (czyli zajdzie przypadek z przytoczonego wyżej punktu trzeciego) to koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.
Potrzebujesz pomocy w stosowaniu 50% kosztów uzyskania przychodów?
Jeżeli potrzebujesz pomocy we wdrożeniu i stosowaniu 50% kosztów uzyskania przychodów w swoim przedsiębiorstwie, to koniecznie skorzystaj z dedykowanego oprogramowania dla firm: SKP® Start Firma, dzięki któremu prawidłowo policzysz podwyższone koszty, rozliczysz PIT i uzyskasz szerszą, naprawdę kompleksową pomoc.
Autor:
Marek Przybylski
Specjalista ds. rachunkowości i finansów
Publikacja: 17.01.2024 r.
Czy ten artykuł był pomocny?
00
Niniejsze materiały zawierają poglądy autorów i nie stanowią czynności doradztwa księgowego i
podatkowego.
Formsoft spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji
podejmowanych
na postawie informacji zawartych w materiałach publikowanych na naszej stronie.
W tych kwestiach należy zasięgnąć informacji u doradcy podatkowego, w oddziale ZUS,
bądź w Krajowej Informacji Podatkowej.
Powrót 
