Uwaga! Zwracamy uwagę, że przedstawione tu porady to jedynie instrukcja i należy ją dostosować do…
Ile trwa urlop macierzyński i komu przysługuje? Powrót
2024-04-12
Ile trwa urlop macierzyński i komu konkretnie przysługuje dowiesz się z lektury poniższeego artykułu. A na początek kilka istotnych informacji.
Urlopem macierzyńskim możemy nazwać gwarantowane przepisami zwolnienie od wykonywania pracy spowodowane urodzeniem dziecka przez matkę. Urlop macierzyński to przyznawany obowiązkowo i niezbywalnie okres wolnego, który przysługuje zatrudnionym kobietom. W szczególnych przypadkach mogą z niego korzystać także inne osoby sprawujące pieczę nad dzieckiem.
Poza urlopem macierzyńskim wymienić można również urlop rodzicielski, wychowawczy czy ojcowski, które również przysługują w związku z opieką nad dzieckiem.
Warto zaznaczyć, że urlop macierzyński nie jest pojęciem równoznacznym z zasiłkiem macierzyńskim, który może być wypłacany zarówno osobom zatrudnionym na umowie o pracę, jak i zleceniobiorcom czy osobom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą.
Istotne jest jednak objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, czyli odprowadzenie do ZUS składki chorobowej. Bardzo często jednak okres urlopu macierzyńskiego jest utożsamiany z zasiłkiem macierzyńskim
Komu przysługuje?
Każdy pracodawca ma obowiązek udzielenia swojemu pracownikowi (matce dziecka) urlopu macierzyńskiego. W niektórych przypadkach może on przysługiwać zarówno matce, jak i ojcu. Ojciec dziecka może wykorzystać go w zakresie w jakim nie wykorzysta go matka.
Mogą zdarzyć się sytuacje, kiedy to inny członek rodziny będzie mógł zawnioskować o urlop macierzyński. Mowa tutaj na przykład o śmierci matki, porzuceniu dziecka przez matkę czy sytuacji, kiedy przebywa ona w szpitalu ze względu na stan zdrowia i nie jest w stanie sprawować opieki nad swoim dzieckiem.
Ważne
Warto pokreślić, że urlop na zasadach urlopu macierzyńskiego nie dotyczy jedynie urodzenia dziecka. Przysługuje on również w sytuacji adopcji i przyjęcia dziecka jako rodzina zastępcza. .
Ile trwa urlop macierzyński?
W zależności od ilości urodzonych dzieci przy jednym porodzie będziemy mieć do czynienia z innym wymiarem urlopu macierzyńskiego. Poniżej zestawienie ile trwa urlop macierzyński :
- 20 tygodni — w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie
- 31 tygodni — w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie
- 33 tygodni — w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie
- 35 tygodni — w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie
- 37 tygodni — w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
W przypadku adopcji wymiar ten jest identyczny i zależy od ilości przyjętych na wychowanie dzieci.
Matce przysługuje możliwość wykorzystania urlopu macierzyńskiego jeszcze przed porodem. Może on wykorzystać maksymalnie 6 tygodni urlopu natomiast po porodzie wykorzystać resztę tego niewykorzystanego. Zazwyczaj jednak za pierwszy dzień urlopu macierzyńskiego uznaje się dzień porodu.
Warto również wspomnieć, że pracownik może zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego. Dzieje się tak po wykorzystaniu 14 tygodni. Są jednak pewne warunki, jakie muszą dodatkowo zostać spełnione, aby matka dziecka mogła wrócić do pracy po rezygnacji z urlopu. Wśród nich wymienić można: przejęcie przez ojca dziecka pozostałej części urlopu czy złożenie wniosku o rezygnacji najpóźniej na 7 dni przed powrotem oraz wniosek ojca o przejęciu pozostałej części urlopu.
Bezpośrednio po wykorzystaniu macierzyńskiego matce dziecka będzie przysługiwał urlop rodzicielski, z którego ma ona prawo skorzystać. Do skorzystania z tej opcji potrzebne jest złożenie odpowiedniego wniosku o udzielenie wyżej wspomnianego urlopu oraz oświadczenie ojca dziecka, że nie będzie korzystał z urlopu rodzicielskiego. Oczywiście o obydwa urlopy, a co za tym idzie zasiłki z nimi związane matka dziecka może zawnioskować od razu po jego urodzeniu. Nie musi ona zatem czekać do końca urlopu macierzyńskiego, aby następnie złożyć wniosek o urlop rodzicielski.
W polskim prawie istnieje również pojęcie skróconego urlopu macierzyńskiego i przysługuje on matce, która urodzi dziecko martwe (lub poroni) bądź jej dziecko umrze przed upływem 8 tygodnia swojego życia. Taki urlop przysługuje na 8 tygodni jednak nie może być krótszy niż 7 dni.
Ważne!
Na urlopie macierzyńskim jednocześnie może przebywać tylko jeden rodzic. Gdy matka dziecka chce wykorzystać pełne 20 tygodni, ojciec nie może w tym samym czasie być na urlopie tacierzyńskim.
Urlop macierzyński a zasiłek macierzyński
Zasiłek macierzyński jest świadczeniem, który przysługuje przez okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego czy urlopu ojcowskiego. Matka dziecka ma 21 dni na złożenie po porodzie wniosku o wypłatę takiego zasiłku. Podobnie sytuacja wygląda w momencie adopcji dziecka i przyjęcia go na wychowanie.
Od kwietnia 2023 roku obowiązują nowe wysokości zasiłku macierzyńskiego. Jego wysokość zależy przede wszystkim od rodzaju urlopu, z którego się korzysta. Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego wynosi 100% podstawy wymiaru danego zasiłku oraz 70% wymiaru za okres urlopu rodzicielskiego.
W sytuacji, kiedy matka dziecka złoży jednak wniosek o wypłatę zarówno zasiłku za okres przybywania na urlopie macierzyńskim jaki i na urlopie rodzicielskim w pełnych wymiarach (w ciągu 21 dni po porodzie lub przyjęciu dziecka na wychowanie) – za wszystkie okresy będzie przysługiwało jej 81,5% podstawy wymiaru.
Macierzyński a jednoosobowa działalność gospodarcza
Urlop macierzyński nie jest tożsamy z pojęciem zasiłku macierzyńskiego. Pierwszy z nich to czas, który przysługuje każdej kobiecie (pracownicy), która urodzi lub przejmie opiekę nad dzieckiem natomiast drugi to świadczenie pieniężne wypłacane za okres przebywania na urlopie macierzyńskim. Warto pamiętać, że zasiłek macierzyński przysługuje również kobietom, które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą.
Szukasz programu do prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej? Pobierz bezpłatnie i pracuj w programie księgowym SKP® BEZ ograniczeń i limitu faktur. Pobierz program SKP® już teraz >
W przypadku opłacania za siebie składki na ubezpieczenie chorobowe w trakcie prowadzenia działalności przysługuje możliwość skorzystania z takiego zasiłku. Jego wysokość będzie uzależniona od kwoty zadeklarowanej podstawy do wymiaru składek ZUS.
Podczas korzystania z zasiłku macierzyńskiego kobieta może równocześnie prowadzić działalność gospodarczą bądź ma możliwość jej zawieszenia. W okresie zasiłku dodatkowo nie opłaca ona składek na ubezpieczenie społeczne czy zdrowotne do ZUS-u.
Autor:
Katarzyna Gawron
Specjalista ds. księgowości i podatków
Publikacja: 12.04.2024 r.
Czy ten artykuł był pomocny?
00
Niniejsze materiały zawierają poglądy autorów i nie stanowią czynności doradztwa księgowego i
podatkowego.
Formsoft spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji
podejmowanych
na postawie informacji zawartych w materiałach publikowanych na naszej stronie.
W tych kwestiach należy zasięgnąć informacji u doradcy podatkowego, w oddziale ZUS,
bądź w Krajowej Informacji Podatkowej.
Powrót 
