Odwrotne obciążenie – jak księgować?

Odwrotne obciążenie jak księgować – to pytanie nurtuje coraz więcej przedsiębiorców i księgowych. Zdaniem wielu, szeroko pojęty polski system podatkowy jest zbyt skomplikowany. Dotyczy to nie tylko podatków PIT , CIT  czy składek na ubezpieczenia zdrowotne. Niestety również podatku VAT i kwestii szczególnych związanych z wystawianiem faktur.

Co to jest odwrotne obciążenie w kontekście VAT i na czym polega? Reverse charge (tzw. odwrotne obciązenie) ma przeciwdziałać wyłudzeniom VAT w zakresie towarów i usług , które są wymienione w załącznikach do ustawy o VAT.

Odwrotne obciążenie jak ksiegować i na czym polega?

Definicja odwrotnego obciążenia precyzuje, iż polega ono na przerzuceniu obowiązku rozliczania podatku VAT ze sprzedawcy na nabywcę.

Dotyczy ono rozliczeń pomiędzy czynnymi podatnikami VAT, gdy dostawą nie obejmujemy zwolnieniem.

Jeżeli kryteria te nie są spełnione, wówczas sprzedaż opodatkowana jest na zasadach ogólnych. Odwrotne obciążenie nie ma zastosowania, a VAT rozlicza dostawca.

Ważne! Od 01.11 2019 r. mechanizm odwrotnego obciążenia został zlikwidowany na rzecz obowiązkowego split payment.

Dla transakcji krajowych mechanizm ten został w Polsce zniesiony od listopada 2019 roku. Odwrotne obciążenie zastąpiono mechanizmem split payment.

Faktury z odwrotnym obciążeniem są jednak w dalszym ciągu stosowane w transakcjach zagranicznych.

Listę towarów dla transakcji krajowych, co do których ma zastosowanie procedura odwrotnego obciążenia, zawierał załącznik nr 11 do ustawy o VAT. Z kolei lista usług objętych procedurą odwrotnego obciążenia znajdowała się w załączniku nr 14 do ustawy. W związku ze zmianami przepisów zostały również zlikwidowane załączniki nr 11 oraz 14 do ustawy. Zastapił je załącznik nr 15.

Przeczytaj również artykuł: Odwrotne obciążenie jak księgować w programie ksiegowym SKP® – instrukcja krok po kroku

Odwrotne obciążenie – jak ksiegować. Co rozumiemy przez pojęcie „złom”?

Transakcje, czy to kupna, czy sprzedaży materiałów zwanych umownie „złomem” wymagają specjalnego księgowania – księgowania odwrotnego obciążenia.

Przez pojęcie „złom” rozumiemy m.in.:
• wyroby stalowe,
• paliwa,
• złoto oraz
• niektóre odpady, a także
• telefony komórkowe,
• smartfony,
• laptopy,
• tablety,
• notebooki, czy
• konsole do gier.

Poniższy artykuł dotyczy transakcji zawartych przed 01.11.2019 r.

Uwaga!
Użytkownik znając specyfikę dokonywanego obrotu tego typu towarami decyduje, czy dane księgowanie należy do kategorii odwrotnego obciążenia, czy też nie. Jeżeli nie, np. nie osiągnięto n/w limitu lub też nabywcą jest osobą fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej, czy też korzysta ze zwolnienia podmiotowego, należy rozliczyć ją na zasadach ogólnych, czyli zaksięgować/ wystawić fakturę na tzw. „zwykłe” konto odpowiednio sprzedażowe (pamiętając o doliczeniu podatku VAT!) lub kosztowe, pamiętając, iż w przyszłości może wystąpić konieczność ich skorygowania.

Dodatkowo w przypadku towarów z kategorii elektroniki (tablety, notebooki, laptopy, telefony komórkowe, konsole do gier) obowiązuje limit kwotowy, po przekroczeniu którego mechanizm ten będzie miał zastosowanie.

Łączna wartość zakupionych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary przekracza kwotę 20 000 zł bez podatku.

Czym jest transakcja jednolita gospodarczo?

Za transakcję jednolitą gospodarczo, zgodnie z ustawą uznaje się, transakcję obejmującą umowę, w ramach której występuje jedna lub więcej dostaw wskazanych powyżej towarów. Nawet jeżeli są one dokonane na podstawie odrębnych zamówień.  Lub wteż wystawianych jest więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy.

Poznaj kompletne oprogramowanie dla Biur Rachunkowych. Pobierz bezpłatnie i pracuj aż 60 dni BEZ zobowiązań i limitu dokumentów >

Odwrotne obciążenie –  jak księgować. Co to jest informacja podsumowująca

Ponadto przedsiębiorcy są zobligowani do przygotowania informacji podsumowujących dla transakcji objętych odwrotnym obciążeniem. Następnie złożenia deklaracji wraz z informacją podsumowującą do 25 dnia miesiąca następującego po danym okresie rozliczeniowym (miesięcznym lub kwartalnym).

Informacja podsumowująca powinna zawierać następujące dane:
• Imię i nazwisko lub nazwę oraz NIP podatnika składającego informację,
• oraz: Imię i nazwisko lub nazwę oraz NIP podatnika nabywającego towary lub usługi,
• a także: łączną wartość dostaw towarów oraz świadczonych usług.

Odwrotne obciążenie jak księgować w programie ksiegowym SKP® – instrukcja krok po kroku

Aby w programie ująć transakcje odwrotnego obciążenia, czyli związane ze „złomem” należy w pierwszym kroku założyć odpowiednie konta. W zależności od rodzaju transakcji stworzyć należy konta, które powinny wyglądać następująco:

1. Dostawa towarów, do której ma zastosowanie art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy – zakładamy i stosujemy konto G:

2. Świadczenie usług, do których ma zastosowanie art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy – zakładamy i stosujemy konto H:

3. Nabycia towarów, dla których płatnikiem jest nabywca, o których mowa jest w art. 17 ust.1 pkt 5 ustawy – zakładamy i stosujemy konto I:

4. Natomiast nabycie towarów i usług, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 lub 8 – zakładamy i stosujemy konto J:

Konta G i H używamy przy transakcjach sprzedaży (odpowiednio: G – towarów, H – usług). Natomiast kolejne konta I oraz J będą stosowane przy zakupie „złomu”. Odpowiednio: I – towarów, J – towarów i usług.

Sprzedaż złomu

Przy sprzedaży towarów bądź usług według odwrotnego obciążenia wystawiamy fakturę, na konto, które określiliśmy na początku instrukcji.
W zależności, czy sprzedajemy towar czy usługę wybieramy odpowiednie konto G lub H.

Dla takiego konta automatycznie zostaje ukryta kolumna VAT i faktura oznaczona jest dopiskiem „Odwrotne obciążenie”. W tym przypadku wybieramy konto G, jednakże dla konta H przebieg księgowania i wygląd faktury będzie identyczny.

Po kliknięciu [Drukuj] faktura drukowana jest z określeniem „Odwrotne obciążenie” oraz pojawia się na niej Cena jednost. netto i Wartość netto.

Obrót z tytułu dostawy „złomu” wykazany jest w poz. 31 deklaracji VAT-7 (dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla którym podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 pkt 7 lub 8 ustawy).

Dodatkowo kwoty księgowane na konto G lub H trafiają po kliknięciu przycisku [Aktualizacja] do deklaracji VAT-27 jako suma pozycji dla danego kontrahenta.

Kwoty sprzedanych towarów księgowane na konto G wykazywane są na deklaracji VAT-27 w części „C – Informacja o dostawach towarów„:

W przypadku gdybyśmy księgowali dostawy na konto H – kwoty trafiłyby do części „D – informacja o świadczonych usługach” deklaracji VAT-27.

Uwaga! Jeżeli mamy wiele transakcji dla jednego kontrahenta – sumujemy je i do deklaracji VAT-27 wstawiamy łączna kwota dostaw towarów lub dostaw usług dla danego kontrahenta. Natmiast w sytuacji dużej ilości kontrahentów, którzy nie mieszczą się na jednej deklaracji VAT-27, generowane są automatycznie kolejne.

Zakup złomu

Kiedy jesteś kupującym „złom” należy wystawić fakturę wewnętrzną w module Fakturowanie, wskazując w/w konto I lub J:

Po naciśnięciu [Drukuj] ukaże się faktura wewnętrzna:

Jeżeli  wydrukowaliśmy już fakturę wewnetrzną, pojawi się wtedy drugie księgowanie. Następnie księgujemy na konto kosztowe (np. 104 – towary handlowe). Musi być wybrany typ VAT np 4 – nabycia pozostałe oraz kwota netto ze stawką VAT, np. 23%:

Po takim księgowaniu oba dokumenty będą próbnie zapisane w Księgowaniu, skąd po zaksięgowaniu trafią do Dziennika zapisów:

Wtedy to daną transakcję zobaczymy w deklaracji VAT-7. W sytuacji księgowań na konto I – kwoty widoczne będą w pozycji 32 i 33, jako Dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca:

W przypadku księgowania na konto J – kwoty trafią odpowiednio do poz. 34 i 35 deklaracji VAT-7, jako dostawa towarów i świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca, o kórym mowa jest w art. 17 ust. 1 pkt 7 lub 8 ustawy. Natomiast w pozycji 43 i 44 deklaracji VAT-7 znajdzie się faktura wewnętrzna w zakupie:

W Książce przychodów i rozchodów zobaczymy tylko jeden wpis, na konto kosztowe:

Tak samo Obroty Kontrahenta obciążone zostaną tylko tym drugim księgowaniem.

Uwaga! W przypadku transakcji zawartej po 1 listopada 2019 należy do tego typu transakcji używać zwykłego konta sprzedażowego i zaznaczyć w opcjach fakturowania Mechanizmu podzielonej płatności, jeżeli sprzedawane towary występują w załączniku nr 15 ustawy o VAT i transakcja jest powyżej 15 tyś zł brutto.