Dane w żaden sposób nie zostaną usunięte lub zablokowane ponieważ licencja jest dożywotnia. Dowiedz się…
Kodeks Pracy — co zmieniło się po przyjęciu nowelizacji w 2023 roku? Powrót
Co zmieniło się po przyjęciu przez Sejm nowelizacji Kodeksu Pracy? Czyli na czym polegają nowe zasady w podejściu do pracy zdalnej, jakie będą zmiany w urlopach, a także jak będzie się odbywać badanie trzeźwości pracowników. O tym wszystkim przeczytają Państwo w niniejszym artykule.
13 stycznia 2023 r. zakończone ostatecznie zostały prace parlamentarne nad nowelizacją ustawy, która wprowadza do Kodeksu pracy pracę zdalną. Dwa dni wcześniej natomiast do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, którego pierwsze czytanie miało miejsce w dniu 26 stycznia 2023 r., a który 8 lutego br. ostatecznie został przyjęty przez Sejm. Projekt ten dotyczył przede wszystkim wdrożenia zmian związanych z dyrektywą Parlamentu Europejskiego w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz dyrektywą w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Poniżej przedstawiamy listę zmian w prawie pracy związanych z tymi nowelizacjami.
Praca zdalna – nowe zasady
Zmiany, których celem jest ostateczne uregulowanie w Kodeksie pracy elastycznych form organizacji pracy oraz pracy zdalnej, to realizacja kamienia milowego, który zrealizowany miał zostać do III kwartału 2022 r. Z niewielkim więc opóźnieniem, obserwujemy jego realizację poprzez wejście w życie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, która na stałe wprowadza do polskiego porządku prawnego regulacje dotyczące pracy zdalnej. Zmiany te zaczną obowiązywać już od 1 marca 2023 r. i w praktyce, w znacznej części, stanowią zastąpienie funkcjonujących wcześniej przepisów o telepracy. Oto lista najważniejszych nowych zasad dotyczących pracy zdalnej:
- Miejscem wykonywania pracy zdalnej ma być miejsce wskazane przez pracownika, ale każdorazowo uzgodnione z pracodawcą;
- Decyzja o pracy zdalnej będzie mogła zostać podjęta zarówno w momencie zawierania umowy o pracę, jak i również w trakcie trwającego już zatrudnienia. Decyzja ta będzie także mogła wynikać z inicjatywy pracodawcy, jak i pracownika, który złoży w tym zakresie stosowny wniosek;
- W określonych przypadkach, takich jak np. wychowywanie przez pracownika dziecka do 4 roku życia, pracodawca nie będzie mógł odmówić pracownikowi pracy zdalnej (chyba że praca zdalna nie jest możliwa ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub organizację tej pracy);
- Pracodawca, zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy, od 2023 roku będzie mógł natomiast wydać polecenie pracy zdalnej w stanach nadzwyczajnych, stanach zagrożenia epidemicznego albo epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, a także z powodu siły wyższej uniemożliwiających bezpieczną i higieniczną pracę w dotychczasowym miejscu pracy pracownika;
- Pracodawca, w świetle nowych zasad pracy zdalnej, będzie musiał pokryć koszty energii elektrycznej i usług telekomunikacyjnych, a także inne koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej oraz zapewnić pracownikowi, który pracuje zdalnie potrzebne materiały, narzędzia pracy, ich instalację, serwis oraz konwersację, jak również szkolenia i pomoc techniczną, które są niezbędne do wykonywania pracy zdalnej;
- W nowelizacji Kodeksu pracy pojawia się również „praca zdalna na żądanie”, zwana też „okazjonalną pracą zdalną” — a więc prawo do zastosowania 24 dni w danym roku kalendarzowym pracy zdalnej w sytuacjach incydentalnych;
- Do Kodeksu pracy została także wprowadzona możliwość zorganizowania przez pracodawcę kontroli pracy zdalnej w domu pracownika.
Badanie trzeźwości pracowników – zmiany przepisów
Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada również wprowadzenie możliwości, również prewencyjnego, sprawdzenia przez pracodawcę trzeźwości pracowników, których praca potencjalnie stwarzać może zagrożenie dla zdrowia i życia pracowników lub innych osób, lub mienia.
Badanie trzeźwości może przy tym zostać przeprowadzone na dwa sposoby:
- Gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że dany pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu lub też mógł w pracy spożywać alkohol. W takim wypadku kontrolę trzeźwości może przeprowadzić również policja;
- W celach prewencyjnych, czyli nawet pomimo tego, że pracownik nie wykazuje żadnych oznak bycia pod wpływem alkoholu, ale gdy wewnątrzzakładowe przepisy określają prewencyjne badanie trzeźwości pracowników.
Zmiany w urlopach w 2023 roku!
Unijna dyrektywa w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów niezwykle duży nacisk kładzie na „work-life balance”, czyli konieczność zachowania odpowiednich proporcji i wzajemnego poszanowania dla prywatnej i zawodowej sfery życia współczesnych pracowników, w tym w szczególności tych, którzy są równocześnie rodzicami. Wdrożenie do polskiego systemu prawa zmian w takim duchu, spowodować ma wydłużenie urlopu rodzicielskiego aż do 41 tygodni (oraz 43 tygodni w przypadku ciąży mnogiej), a także ustanowienie gwarantowanego urlopu o długości 9 tygodni dla każdego z rodziców. Nowelizacja kodeksu pracy od 2023 roku ma także wprowadzić bezpłatny urlop opiekuńczy dla pracowników, którzy muszą zaopiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny, w wymiarze 5 dni w danym roku kalendarzowym oraz dodatkowe 2 dni urlopu (lub 16 godzin) z powodu siły wyższej (związanej ze sprawami rodzinnymi, takimi jak choroba lub wypadek bliskiej osoby, lub inne istotne wydarzenia).
Prawo do jednoczesnego zatrudnienia i większe prawa na okresie próbnym
Jeżeli chodzi o wdrażanie przez polskiego ustawodawcę unijnych dyrektyw, to ważne jest również zauważenie planowanych zmian, mających na celu wprowadzenie do polskiego porządku prawnego zapisu uniemożliwiającego zakazywanie pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy lub wykonywania pracy na innej podstawie z innym pracodawcą, lub zleceniodawcą.
Nowelizacja kodeksu pracy od 2023 roku ma również zwiększyć prawa osób zatrudnionych na okres próbny. Po pół roku wykonywania pracy na takiej podstawie osoba będzie miała prawo do wystąpienia o bardziej przewidywalną i bezpieczną formę zatrudnienia. Pracodawca ma otrzymać następnie miesiąc, na przekazanie takiej osobie pisemnej odpowiedzi na jej wniosek wraz z uzasadnieniem.
Pomoc w odnalezieniu się w środowisku ciągłych zmian rynku pracy, w tym również tych najnowszych, opisanych, w niniejszym artykule nowelizacjach Kodeksu pracy, odnajdą Państwo, korzystając z dedykowanego oprogramowania dla firm: SKP® Firma oraz programu księgowego dla biur rachunkowych: SKP® Biuro.
Autor:
Marek Przybylski
Specjalista ds. rachunkowości i finansów
Publikacja: 21.02.2023 r.