Aby rozpoznać, czy dany dokument znajdujący się na liście w dzienniku zapisów jest wprowadzony na…
Przychód a dochód – definicja oraz czym się różnią? Powrót
2024-03-01
W języku codziennym często stosuje się określenia „przychód” i „dochód” zamiennie, co z punktu widzenia prawa podatkowego jest błędne. Różnica między tymi dwoma pojęciami jest istotna, szczególnie dla osób prowadzących działalność gospodarczą oraz dla celów podatkowych.
Ważne!
Przychód to kwota pieniędzy, jaką osiąga się ze sprzedaży produktów lub świadczenia usług, podczas gdy dochód to suma pozostająca po odjęciu wszystkich kosztów związanych z działalnością.
W niniejszym artykule przeanalizujemy dokładniej różnice miedzy pojęciami przychód a dochód.
Przychód a dochód. Na początek wyjaśniamy, czym jest przychód?
Przychód to kwota pieniężna lub wartość majątkowa, którą osoba fizyczna lub firma otrzymuje w określonym czasie.
Jest on generowany z różnych źródeł, takich jak prowadzona działalność gospodarcza, wynagrodzenie za pracę, wynajem nieruchomości, sprzedaż towarów lub usług. To nie wszystko – przychód może być generowany także z różnego rodzaju umów czy innych źródeł przychodów.
Wszystkie działania, które uznajemy za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, są opisane w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Według tej definicji, do przychodów zaliczamy sumę pieniężną, która powinna być otrzymana za sprzedane towary lub usługi, nawet jeśli nie została jeszcze faktycznie pobrana.
W przypadku czynnych podatników VAT za przychód uważamy kwotę należną z tytułu sprzedaży towarów lub usług pomniejszoną o naliczony podatek VAT. Przychód obejmuje wartość wszystkich wpływów finansowych lub majątkowych przed odliczeniem kosztów związanych z ich uzyskaniem.
Przykład 1
W dniu 28.02.2024 r. właściciel firmy „Bratek” wystawił fakturę VAT za sprzedaż mebli ogrodowych o wartości 2460 zł (w tym 460 zł podatku VAT). Faktura opłacił zgodnie z terminem zapłaty tj. 6.03.2024 r. W którym momencie powstał przychód ze sprzedaży towarów?
Przychód z tytułu sprzedaży powstał w dniu 28.02.2024 roku, kiedy to została wystawiona faktura VAT. Oznacza to, że przychód został uznany w momencie, gdy dokonano transakcji i wystawiono fakturę. I to niezależnie od faktycznej daty otrzymania płatności.
Przychód ze stosunku pracy
Przychód ze stosunku pracy obejmuje wszystkie formy wynagrodzenia oraz inne świadczenia pieniężne i niepieniężne, otrzymywane przez pracownika w związku z wykonywaną pracą.
Niezależnie od źródła finansowania, wszystkie kwoty wypłacane pracownikowi w ramach zatrudnienia, takie jak wynagrodzenia zasadnicze, dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop oraz inne świadczenia, uznajemy za przychód ze stosunku pracy.
Dodatkowo, wartość świadczeń w naturze oraz inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia również wchodzą w skład tego przychodu. Innymi słowy, przychód ze stosunku pracy to suma wszystkich korzyści finansowych i pozafinansowych, jakie pracownik otrzymuje za swoją pracę.
Przychód ten powstaje w momencie, gdy wynagrodzenie jest faktycznie wypłacone pracownikowi lub zostaje postawione do jego dyspozycji, na przykład poprzez przelew na konto bankowe.
Umowa o pracę nie wymaga od pracownika żadnych skomplikowanych obliczeń. To pracodawca ustala, ile pracownik zarabia faktycznie. Pracownik otrzymuje swoje wynagrodzenie w postaci kwoty netto, czyli tego, co naprawdę dostaje do ręki. W umowie zazwyczaj widnieje kwota brutto, czyli przed potrąceniem składek ZUS i podatku.
Chociaż pracownicy na etacie nie muszą sami liczyć swoich dochodów i przychodów, to warto zrozumieć różnicę między nimi, ponieważ osoby te są zobowiązane do płacenia podatków. Tak samo jak przedsiębiorcy, pracownicy na umowie o pracę muszą odprowadzać podatek dochodowy i zaliczki, ale robią to za pośrednictwem swojego pracodawcy.
Szukasz sprawdzonego programu do obsługi kadrowo-płacowej? Poznaj program księgowy SKP® Firma lub program SKP® Biuro. Pobierz bezpłatną wersję testową programu i sprawdź niezwykle bogaty moduł płacowy. Możesz w nim wyliczyć wynagrodzenia i świadczenia na czas choroby lub wszelkich zasiłków. W programie możesz także automatycznie zaksięgować wynagrodzenia, wystawiać deklaracje ZUS i eksportować je do programu Płatnik.
Koszty uzyskania przychodu
Koszty uzyskania przychodu stanowią wszelkie poniesione wydatki, które są niezbędne lub związane z prowadzeniem działalności gospodarczej lub uzyskiwaniem przychodu. Ich celem jest uzyskanie, zachowanie lub zabezpieczenie źródła dochodu.
Jednakże nie wszystkie wydatki możemy uznać uznane za koszty uzyskania przychodu. Istnieje katalog wydatków wyłączonych, które nie mogą być uwzględniane w tym kontekście zgodnie z przepisami prawa podatkowego. Koszty te mogą obejmować różnorodne wydatki. Mogą to być takie, jak: zakup materiałów, usług, opłaty za usługi zawodowe, koszty eksploatacji, amortyzacji, ubezpieczenia związane z działalnością gospodarczą. Mogą to być także inne wydatki niezbędne do wykonywania działalności zarobkowej.
Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje kosztów uzyskania przychodów – koszty bezpośrednie oraz koszty pośrednie.
- Koszty bezpośrednie – to wydatki bezpośrednio związane z uzyskanym przychodem, takie jak zakup towarów handlowych czy materiałów podstawowych.
- Natomiast koszty pośrednie – to takie wydatki, których związku z konkretnym przychodem nie da się jednoznacznie ustalić. Przykłady to koszty usług księgowych, czynsz, zakup paliwa czy też wyposażenie biura. Te koszty mają znaczenie dla prowadzenia działalności gospodarczej, ale nie możemy ich bezpośrednio przypisać do konkretnych transakcji czy produktów.
Pracownicze koszty uzyskania przychodu
Pracownicze koszty uzyskania przychodu są to kwoty, które mają zrekompensować wydatki ponoszone przez pracownika związane z dojazdem do pracy. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje kwoty, które możnemy zaliczyć do tych kosztów w zależności od okoliczności:
- W przypadku, gdy pracownik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku pracy, służbowego, spółdzielczego stosunku pracy lub pracy nakładczej. Pracownicze koszty uzyskania przychodów wynoszą 250 zł miesięcznie, co łącznie daje 3000 zł rocznie.
- Jeśli pracownik ma więcej niż jedno źródło dochodu, kwota ta może być podwyższona, ale łączna suma nie może przekroczyć 4500 zł rocznie.
- Jeśli pracownik mieszka poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, może zwiększyć koszty uzyskania przychodu do wysokości 300 zł miesięcznie lub 3600 zł rocznie. Jednak pod warunkiem braku dodatku za rozłąkę.
- W przypadku, gdy pracownik posiada więcej niż jedno źródło dochodu. Ponadto mieszka poza miejscowością zakładu pracy, łączna suma kosztów uzyskania przychodu nie może przekroczyć 5400 zł rocznie. Również przy braku dodatku za rozłąkę.
Co to dochód?
Zacznijmy od definicji – dochód to nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, która jest osiągana w okresie rozliczeniowym, najczęściej w roku podatkowym. Jest on przedstawiony w dwóch głównych kategoriach: brutto i netto.
Dochód brutto jest to różnica między całkowitymi przychodami a kosztami ich uzyskania, nie uwzględniając jeszcze podatku dochodowego. Natomiast dochód netto to nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania po odliczeniu podatku dochodowego.
Aby dochód powstał, uzyskane przychody muszą być wyższe niż koszty ich uzyskania. W przypadku, gdy koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica ta uznawana jest za stratę. Przy ustalaniu dochodu, który stanowi podstawę opodatkowania, nie uwzględnia się niektórych przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów. Mowa tu o takich, jak: przychody wolne od opodatkowania lub przychody wymienione w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Przykład 2
Pani Joanna prowadzi małą wytwórnię ręcznie robionej biżuterii. W listopadzie osiągnęła przychody w wysokości 20 000 zł. Jednakże, musiała też dokonać zakupu materiałów potrzebnych do wytworzenia biżuterii o wartości 9 000 zł. Ponadto, otrzymała faktury za opłaty za prąd, wodę oraz czynsz, które łącznie wyniosły 4 500 zł. Jaki był dochód Pani Joanny w listopadzie?
Dochód to różnica między przychodami a kosztami uzyskania przychodu. W związku z tym, dochód Pani Joanny wyniósł 6 500 zł (20 000 zł – 9 000 zł – 4 500 zł).
Dochód jako podstawa do opodatkowania
Aby właściwie wyliczyć zaliczkę na podatek dochodowy, musimy ustalić podstawę opodatkowania. Podstawą tą jest dochód osiągnięty przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym. Dochód ten obejmuje zarówno przychody ze wszystkich źródeł, jak i odliczenia, ulgi oraz koszty uzyskania przychodów. Następnie na podstawie obowiązującej stawki podatku ustalamy kwotę zaliczki, która ma być odprowadzona do US.
W zależności od formy opodatkowania wyróżniamy następujące stawki podatku dochodowego:
- Podatek wg skali: 12% dla dochodów nieprzekraczających 120 000 zł oraz 32% dla nadwyżki ponad 120 000 zł.
- Podatek liniowy: 19%.
Ważne!
Inaczej sytuacja wygląda u przedsiębiorców których formą opodatkowania jest ryczałt ewidencjonowany. W ich przypadku podstawę opodatkowania stanowi osiągnięty przychód, bez obniżania go o uzyskane koszty, po uwzględnieniu przysługujących odliczeń. W zależności od tego, jaki rodzaj działalności jest prowadzony, stawki ryczałtu są ściśle ustalone. Mogą wynieść odpowiednio: 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15%, 17%.
Dochód a składka zdrowotna
Osoby, które rozliczają się według skali podatkowej, zobowiązane są do płacenia składki zdrowotnej w wysokości 9% swojego dochodu. Natomiast osoby korzystające z podatku liniowego muszą odprowadzać składkę zdrowotną w wysokości 4,9% swojego dochodu. Dla obu form opodatkowania ustalona jest również minimalna kwota składki zdrowotnej, wynoszącą 9% minimalnego wynagrodzenia.
W przypadku ryczałtu ewidencjonowanego naliczanie składki zdrowotnej zależy od osiągniętego przychodu. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy jej wymiaru. Występują 3 progi, które są wyznaczane w zależności od rocznego przychodu i wynoszą
- 60% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach nieprzekraczających 60 000,00 zł;
- 100% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach w przedziale od 60 000,00 zł do 300 000,00 zł;
- 180% przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach przekraczających 300 000,00 zł.
Przychód i dochód to dwa najbardziej fundamentalne pojęcia związane z finansami. Towarzyszą one osobom fizycznym, osobom prawnym prowadzącym działalność gospodarczą, jak i nieprowadzących działalności gospodarczej. Czy ten artykuł pomógł Ci zrozumieć różnicę między przychodem a dochodem? Oceń mój artykuł poniżej.
Autor:
Agnieszka Fida
Specjalista ds. księgowości
Publikacja: 01.03.2024 r.
Czy ten artykuł był pomocny?
20
Niniejsze materiały zawierają poglądy autorów i nie stanowią czynności doradztwa księgowego i
podatkowego.
Formsoft spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji
podejmowanych
na postawie informacji zawartych w materiałach publikowanych na naszej stronie.
W tych kwestiach należy zasięgnąć informacji u doradcy podatkowego, w oddziale ZUS,
bądź w Krajowej Informacji Podatkowej.
Powrót 
